Septum Deviasyonu Burun Kemik Eğriliği

Septum Deviasyonu (Burun Kemik Eğriliği) Nedir?

Septum deviasyonu, burnun içinde yer alan ve burnu iki eşit parçaya ayıran kıkırdak ve kemik yapısının (nazal septum) normalden sapması, yani eğrilmesi durumudur. Bu eğrilik, burnun bir tarafının diğerine göre daha dar olmasına yol açarak çeşitli nefes alma problemleri ve burun tıkanıklıklarına neden olabilir. Septum deviasyonu doğuştan olabileceği gibi, buruna alınan darbeler sonucu da gelişebilir.

Burun, nefes alma işlevinin en önemli organıdır. Burun içindeki yapılar düzgün çalıştığında hava, nemlendirilmiş ve filtrelenmiş olarak akciğerlere iletilir. Ancak septumda bir eğrilik olduğunda bu düzen bozulur. Kişi sürekli burun tıkanıklığı, ağızdan nefes alma ihtiyacı, horlama, sık sinüzit atakları gibi şikayetlerle karşı karşıya kalabilir.

Septum deviasyonu toplumda oldukça yaygın bir durumdur ve pek çok kişi bu durumu fark etmeden hayatını sürdürmektedir. Ancak eğrilik ileri düzeydeyse cerrahi müdahale gerekebilir. Deviasyon ameliyatı yani septoplasti, burun içindeki eğri yapının düzeltilmesini amaçlar.

Septum Deviasyonunun Nedenleri

Septum deviasyonunun oluşmasına neden olan birçok etken vardır. Bu nedenler genetik faktörlerden travmalara kadar çeşitlenebilir. En yaygın sebepler şunlardır:

Doğuştan Gelen Yapısal Bozukluklar:Bazı kişilerde burun yapısı doğuştan eğridir. Bu durum, anne karnındaki gelişim sürecinde ya da doğum sırasında meydana gelebilir.

Buruna Alınan Travmalar:Buruna darbe almak septumun eğilmesine neden olabilir. Bu darbeler spor kazaları, düşmeler, araba kazaları gibi travmalar sonucu olabilir. Özellikle çocukluk döneminde alınan darbalar zamanla belirginleşebilir.

Genetik Yatkınlık: Ailede burun yapısında eğrilik olan bireylerin, bu durumu yaşama riski daha yüksektir.

Büyüme Süreci: Ergenlikte vücudun hızla geliştiği dönemlerde kıkırdak ve kemik yapısının asimetrik büyümesi septumun eğrilmesine neden olabilir.

Septum Deviasyonunun Belirtileri

Septum deviasyonu bazı kişilerde belirgin semptomlara neden olurken, bazı bireylerde sessiz seyredebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

Burun Tıkanıklığı: En sık görülen belirtidir. Kişi bir ya da her iki burun deliğinden yeterli hava alamaz. Tıkanıklık, zamanla günlük yaşam kalitesini düşürür.

Ağızdan Nefes Alma: Burun yeterince hava alamadığı için kişi refleks olarak ağızdan nefes almaya başlar. Bu durum ağız kuruluğu, boğaz ağrısı gibi sorunlara neden olur.

Horlama ve Uyku Apnesi: Nefes alma zorluğu horlamaya yol açabilir. Bazı ileri vakalarda uykuda solunum durmaları (uyku apnesi) görülebilir.

Baş Ağrısı ve Yüzde Baskı Hissi: Burun içi hava akımının bozulması, sinüslerde negatif basınca yol açarak baş ağrısına sebep olabilir.

Sık Sinüzit: Deviasyon, sinüslerin boşalmasını engelleyerek enfeksiyonlara yatkınlık yaratabilir.

Tek Taraflı Burun Akıntısı veya Kanama: Burun içinde sürekli tahriş olan yüzeyler zamanla kanamalara veya tek taraflı akıntıya neden olabilir.

Septum Deviasyonu Nasıl Teşhis Edilir?

Septum deviasyonunun teşhisi, kulak burun boğaz (KBB) uzmanı tarafından yapılan fizik muayene ve gerektiğinde bazı ileri görüntüleme yöntemleriyle konur. İlk olarak doktor, hastanın şikayetlerini dinleyerek belirtilerin şiddeti ve süresi hakkında bilgi alır. En sık dile getirilen şikayetler arasında burun tıkanıklığı, horlama, sık sinüzit, ağız kuruluğu, boğaz ağrısı ve baş ağrısı bulunur.

Fizik Muayene: KBB uzmanı, endoskopik muayene adı verilen özel bir kamera sistemi ile burun içini detaylı bir şekilde inceleyebilir. Bu yöntemle nazal septumun ne kadar eğri olduğu, hangi tarafa doğru kaydığı ve burun içerisindeki diğer yapılarla ilişkisi belirlenir.

Endoskopik İnceleme: Burun içine yerleştirilen ince bir kamera ile burun içi yapılar ayrıntılı bir şekilde gözlemlenir. Bu işlem genellikle ağrısızdır ve poliklinik ortamında kısa sürede tamamlanır.

BT (Bilgisayarlı Tomografi): Endoskopik muayene yeterli olmazsa veya cerrahi planlanıyorsa, daha detaylı değerlendirme için sinüs tomografisi çekilebilir. Bu görüntüleme, hem deviasyonun derecesini hem de sinüslerin durumu hakkında bilgi verir.

Teşhis aşaması, yalnızca deviasyonun varlığını saptamakla kalmaz, aynı zamanda ameliyat gerekip gerekmediğine dair ipuçları da verir. Bazı hafif deviasyonlar şikayete neden olmayabilirken, ciddi eğrilikler yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Septum Deviasyonu Hangi Durumlarda Tedavi Gerektirir?

Her septum deviasyonu cerrahi müdahale gerektirmez. Hafif eğrilikler, özellikle belirti oluşturmuyorsa herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmadan izlenebilir. Ancak bazı durumlarda tedavi kaçınılmaz hale gelir.

Cerrahi Tedavi Gerektiren Durumlar:

• Nefes almayı güçleştirecek derecede burun tıkanıklığı olması
• Sürekli ağızdan nefes alma
• Uyku apnesi ya da şiddetli horlama
• Sık tekrarlayan sinüzit ya da burun enfeksiyonları
• Burun kanamaları
• Yüz ağrısı, baş ağrısı gibi yaşam kalitesini düşüren semptomlar
• Çocuklarda gelişimsel gerilik veya uyku problemleri

İlaç Tedavisiyle Gözlem Altına Alınabilecek Durumlar:

• Alerjik rinit ya da mevsimsel burun tıkanıklıkları
• Deviasyonun çok hafif olması
• Cerrahiye engel teşkil edecek sistemik hastalıkların varlığı
• Geçici enfeksiyonlara bağlı tıkanıklıklar

Cerrahi dışı tedaviler semptomları hafifletebilir, ancak eğriliği ortadan kaldırmaz. Bu nedenle, septum deviasyonu tanısı konulan bir kişide belirti şiddeti ve yaşam kalitesi göz önünde bulundurularak tedavi kararı verilmelidir.

Septoplasti Ameliyatı Nedir ve Nasıl Yapılır?

Septoplasti, burun içerisindeki eğri septumun düzeltilmesini amaçlayan cerrahi işlemdir. Bu işlemle septumun ortalanması sağlanır ve her iki burun kanalından eşit hava geçişi mümkün hale gelir. Ameliyat, genellikle genel anestezi altında yapılır ve ortalama 30 ila 60 dakika sürer.

Ameliyat Süreci

Hazırlık: Ameliyat öncesi kan testleri ve bazen akciğer grafisi gibi tetkikler istenebilir. Hasta, ameliyattan birkaç saat önce yeme-içmeyi kesmelidir.

Anestezi: Genellikle genel anestezi tercih edilir, ancak bazı özel durumlarda lokal anestezi de uygulanabilir.

Cerrahi İşlem: Burun içine yapılan küçük bir kesiyle septuma ulaşılır. Eğri olan kıkırdak ve kemik yapılar dikkatlice düzeltilir ya da çıkartılır. Dış burun yapısına müdahale edilmez, bu nedenle burun şekli değişmez.

Tamponlama ve Drenaj: Ameliyat sonunda kanama ve yapışmaları önlemek amacıyla burun içine silikon tamponlar yerleştirilir. Bu tamponlar genellikle 2-3 gün sonra alınır.

Ameliyat Sonrası

Hastalar genellikle aynı gün ya da bir gün sonra taburcu edilir. İlk hafta hafif burun tıkanıklığı ve sızıntı şeklinde kanama normaldir. 1 hafta içinde burun içi şişlikler azalır ve nefes alma kolaylaşır.

Septoplasti, genellikle kalıcı sonuçlar veren güvenli bir cerrahi prosedürdür. Ancak başarı, cerrahın deneyimi ve hastanın burun anatomisine göre değişebilir.

Septoplasti Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Septoplasti ameliyatı sonrası iyileşme süreci hastadan hastaya değişmekle birlikte genellikle hızlı ve sorunsuz geçer. İlk birkaç gün burun içinde tamponlar olduğu için hastalar ağızdan nefes alır. Tamponlar çıkarıldıktan sonra burundan nefes alma genellikle büyük oranda rahatlar. Tam iyileşme ise birkaç hafta içinde tamamlanır.

İlk Günler: Ameliyat sonrası burun içinde bir miktar tıkanıklık, kanlı akıntı ve basınç hissi normaldir. Bu dönemde hastalara genellikle burun içi temizliği için tuzlu su (serum fizyolojik) spreyleri önerilir. Antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar da hekimin reçetesiyle kullanılabilir.

İlk Hafta:Burun içindeki şişlikler ve hafif kabuklanmalar başlayabilir. Hasta burnuna darbe almaktan, ağır egzersiz yapmaktan, sıcak duş almaktan kaçınmalıdır. Burnu sümkürmek yerine hafifçe silmek tercih edilmelidir.

İkinci Hafta ve Sonrası: Hastaların çoğu ikinci haftadan sonra eski yaşam tarzına döner. Ancak burun içi mukozanın tamamen iyileşmesi 6-8 haftayı bulabilir. Bu süreçte düzenli doktor kontrolleri çok önemlidir. Şayet burun içinde kabuklanma veya yapışıklık varsa doktor tarafından kontrollü şekilde temizlenir.

Uzun Vadeli Süreç: Ameliyat sonrası burun tıkanıklığı büyük ölçüde düzelir. Ancak nadiren, eğrilik tekrarlayabilir ya da ameliyat sonrası burun içinde yapışıklık oluşabilir. Bu durumlarda revizyon (ikinci bir düzeltme ameliyatı) gerekebilir.

İyileşme sürecinin daha hızlı ve konforlu olması için hastaların hekimin önerilerine tam olarak uyması büyük önem taşır.

Ameliyatsız Alternatif Tedavi Yöntemleri

Septum deviasyonunun tek kalıcı çözümü cerrahidir. Ancak bazı hafif deviasyon vakalarında ameliyatsız yöntemler de semptomları hafifletmede işe yarayabilir. Bu yöntemler genellikle geçicidir ve hastanın yaşam kalitesini artırmayı hedefler.

Burun Spreyleri: Kortikosteroid içeren spreyler, burun içindeki şişlikleri azaltarak hava yolunu genişletebilir. Özellikle alerjik rinit eşlik eden hastalarda bu spreyler oldukça etkilidir.

Tuzlu Su Solüsyonları: Burun içi temizliğini sağlamak, alerjenleri ve kabuklanmayı önlemek için kullanılır. Özellikle sabah-akşam düzenli uygulanması önerilir.

Antihistaminikler: Alerjiye bağlı tıkanıklık varsa antihistaminik ilaçlarla rahatlama sağlanabilir.

Uyku Pozisyonunun Değiştirilmesi: Hastalar, deviasyonun olduğu taraf üzerine yatmaktan kaçınarak burun tıkanıklığını azaltabilirler.

Egzersiz ve Nefes Terapileri: Bazı solunum teknikleri, özellikle burundan nefes almayı teşvik ederek şikayetleri hafifletebilir.

Bu yöntemler genellikle geçici çözüm sağlar ve deviasyonun kendisini ortadan kaldırmaz. Eğer şikayetler günlük yaşamı olumsuz etkileyecek düzeydeyse cerrahi kaçınılmaz hale gelir.

Septum Deviasyonu Olan Kişilerde Yaşam Kalitesi Nasıl Etkilenir?

Burun septumu eğri olan kişiler, genellikle burun tıkanıklığına bağlı olarak hem gündüz hem de gece yaşam kalitesinde düşüş yaşarlar. Bu durum, fiziksel sağlık kadar psikolojik durumu da etkileyebilir.

Günlük Yaşam Etkileri:

• Yeterli nefes alamama hissi nedeniyle sürekli yorgunluk
• Egzersizlerde çabuk yorulma ve performans kaybı
• Sık ağız kuruluğu ve boğaz ağrısı
• Konsantrasyon zorluğu ve baş ağrıları

Uyku Kalitesi:

Burun tıkanıklığına bağlı olarak kişiler genellikle ağzı açık uyur. Bu durum horlama ve hatta uyku apnesine neden olabilir. Kalitesiz uyku ise gün boyunca uyuklama, dikkat dağınıklığı ve hafıza problemleri gibi sonuçlara yol açar.

Psikolojik Etkiler:

Kronik burun tıkanıklığına sahip bireylerde huzursuzluk, stres ve depresyona eğilim daha fazla görülebilir. Özellikle gençlerde estetik kaygılar da deviasyonla birlikte sıkça dile getirilir.

Ameliyat sonrası nefes almanın kolaylaşması ile birlikte hastaların çoğu daha enerjik, daha mutlu ve daha üretken hale gelir. Uyku düzeni düzelir ve sosyal yaşamda aktif olma eğilimi artar.

Sıkça Sorulan Sorular

Septum deviasyonu kendiliğinden düzelir mi?

Hayır. Septum deviasyonu yapısal bir problem olduğundan kendiliğinden düzelmez. Bazı hafif vakalar ilaçlarla rahatlatılabilir ancak eğriliğin kendisi kalıcıdır. İleri deviasyon vakalarında kalıcı çözüm cerrahidir.

Septoplasti ameliyatı ne kadar sürer?

Ameliyat genellikle 30-60 dakika arasında sürer. Genel anestezi altında yapılır ve çoğu hastada aynı gün taburcu olunabilir.

Ameliyat sonrası tampon kullanılır mı?

Evet. Eskiden burun içine uzun gazlı bezler konurken artık silikon tamponlar tercih edilmektedir. Bu tamponlar daha konforlu olup genellikle 2-3 gün içinde çıkarılır.

Ameliyat sonrası ağrı olur mu?

Ağrı genellikle hafiftir ve basit ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir. En sık görülen şikayetler burun tıkanıklığı ve hafif baskı hissidir.

Septoplasti ameliyatı estetik amaçlı mı yapılır?

Hayır. Septoplasti fonksiyonel bir ameliyattır ve amacı nefes alma problemini düzeltmektir. Ancak aynı seansta estetik burun ameliyatı (rinoplasti) de yapılabilir.

İyileşme süreci ne kadar sürer?

Tam iyileşme genellikle 2 ila 3 haftayı bulur. Ancak burun içi dokuların tamamen toparlanması 6-8 hafta sürebilir.

Deviasyon ameliyatı sonrası burun görünümü değişir mi?

Hayır, yalnızca septoplasti yapılırsa burun dış görünümünde değişiklik olmaz. Estetik müdahale planlanmışsa bu değişiklik olabilir.

Çocuklara da deviasyon ameliyatı yapılabilir mi?

Evet. Ancak genellikle kemik gelişimi tamamlandıktan sonra tercih edilir. Özel durumlarda daha erken müdahale edilebilir.

Ameliyat sonrası burun tekrar eğrilir mi?

Nadir de olsa travma veya kıkırdak yapının yeniden şekillenmesi sonucu tekrar eğrilik oluşabilir. Ancak bu oran oldukça düşüktür.

Septum deviasyonu sinüzite neden olur mu?

Evet. Burun içindeki hava akımının bozulması sinüslerin yeterince boşalamamasına ve enfeksiyonlara yatkınlığa yol açar.